Kastorwegel Waregem

De SHM Helpt Elkander schreef in 2008 een wedstrijd uit voor de bouw van 24 sociale huurwoningen met een mix van woontypologieën. Door dat gevarieerde aanbod wou Helpt Elkander het concept van levenslang wonen binnen een wijk verkennen. Die benadering houdt in dat bewoners, afhankelijk van hun fysieke en gezinstoestand, van de ene huurwoning naar de andere kunnen verhuizen en zo levenslang in dezelfde omgeving kunnen blijven. Het concept biedt ook een mogelijke oplossing voor het probleem dat heel wat bewoners een grotere woning betrekken dan ze eigenlijk nodig hebben, terwijl er lange wachtlijsten bestaan.

Inplanting

Het bouwterrein van 8.123 m² grenst aan een verkaveling met halfopen en vrijstaande sociale koopwoningen, gebouwd door de SHM Wonen Regio Kortrijk. Het perceel wordt in twee ongelijke stukken gesneden door een nieuw aangelegde straat. In plaats van de woningen aan de straatzijde te groeperen, koos het architectenbureau AR-TUUR voor vier willekeurig ingeplante volumes waarin verschillende woontypologieën zijn gebundeld. Architecte Annelies Vancraeyveldt: “Als we hier hadden gewerkt met traditionele kavels, was er een oninteressant binnengebied ontstaan dat compleet van de straat was afgesloten en de omgeving geen meerwaarde bood. Door daarentegen de woningen te clusteren, vloeit de tussenliggende open ruimte over in de straat, met een rijkdom aan perspectieven en rustpunten voor fietsers en wandelaars. De toegangen tot de gebouwen zijn bewust centraal op het terrein geplaatst, zodat bewoners, bezoekers en passanten de open ruimte maximaal gebruiken en beleven, wat meteen de sociale controle bevordert.”

Architectuur

De architectuur integreert zich in de omgeving maar voegt er tegelijkertijd een hedendaagse toets aan toe. Het centrale gegeven in deze vormelijke evenwichtsoefening zijn de hellende daken. De architecte: “Geïnspireerd door de molshopen waarmee het braakliggende terrein was bezaaid, hebben wij de gebouwen opgevat als vier uitstulpingen in het landschap. Ondanks hun niet te verwaarlozen volume, voegen zij zich in de schaal van de bestaande bebouwing en hebben ze een minimale impact op het terrein. Elk gebouw begint laag, loopt in het midden op en daalt opnieuw af naar de straat. Dat hebben we verwezenlijkt door een opeenvolging van twee zadeldaken, die als een dubbele rug fungeren en de architectuur een speels karakter verlenen.” De vier gebouwen zijn allemaal op een identieke manier ingevuld. Het gelijkvloers omvat telkens twee appartementen voor senioren en één groot gezinsappartement met vier slaapkamers. De verdiepingen herbergen drie appartementen met twee slaapkamers, waarvan twee appartementen in duplex zijn uitgewerkt. Elke woning beschikt over een tuin of ruim terras.

Ruimtelijke meerwaarde

Dankzij een centrale doorgang in elk gebouw, met parkeergelegenheid en fietsenberging, was er geen gemeenschappelijke hal nodig. Elk appartement beschikt immers over een eigen buitendeur. In de overdekte centrale doorgang voert een trap naar een bordes op de eerste verdieping. De architecte: “De kernwoning van de duplexappartementen, dat wil zeggen de keuken, leefkamer, slaap- en badkamer van de ouders en het terras, bevindt zich op dit niveau. Eén niveau hoger zitten er onder het dak twee kinderkamers en een berging. Het hellend dak bood de gelegenheid om in de leefruimte het plafond te doorbreken en een vide te creëren. Die voor een sociale woning ongebruikelijke hoogte zorgt voor een aangename ruimtelijkheid. Een hoge, verticale raamopening in de gevel brengt van bovenaf daglicht in de vide en trekt automatisch de aandacht naar boven. Doordat het verticale raam de twee verdiepingen aan elkaar linkt, wordt exterieur de horizontale gevelopbouw doorbroken en krijg je een verrassende gevelcompositie." Het derde appartement is uitgerust met een terras dat als een kuip in het dakvlak zit verzinkt, zodat er van hieruit geen inkijk is in de tuin van het gelijkvloerse appartement.
 

Dak met karakter

De dakhelling werd bewust flauw gehouden om het gabariet van de omgevende woningen te respecteren en geen overheersende puntgevel te creëren. Als dakafwerking kozen de architecten voor de Stormpan 44 van Koramic. Annelies Vancraeyveldt: “We hebben de dakhelling aangepast aan de minimaal toelaatbare helling voor deze keramische dakpan, die we per se wilden toepassen. De reden? Haar sobere, authentieke, rechttoerechtaankarakter. Het is een dakpan zonder een spoortje van arrogantie. Ook de dakvlakken hebben we zo puur en sober mogelijk gehouden, zonder een amalgaam aan onderbrekingen. Per gebouw zitten alle afvoeren en openingen gegroepeerd in een enkele schouw, een grote combitube.”