In Sint-Niklaas krijgt de scholenwijk tussen het station en de Grote Markt door haar nieuwe inrichting meteen ook een nieuwe uitstraling. De omvorming van de publieke ruimte past binnen het mobiliteits- en klimaatbeleid waarmee de hoofdstad van het Waasland een voortrekkersrol wil opnemen. In de verdere stadsontwikkeling staat ruimte voor groen, voetgangers en fietsers bovenaan de agenda.
Jurgen Goeminne, mobiliteitsambtenaar van Sint-Niklaas: “De recente herinrichting in de scholenwijk is een logisch gevolg van de ambities in het mobiliteitsplan: het verhogen van de verkeersveiligheid en de verkeersleefbaarheid in het stadscentrum. Die visie steunt op vier pijlers. Ten eerste willen we de stad inrichten op maat van de fiets en zorgen dat alles binnen fietsafstand bereikbaar is. Ten tweede willen we het openbaarvervoeraanbod optimaliseren met als ruggengraat de buscorridor van het station over de Grote Markt richting Waasland Shopping Center. Ten derde moet een circulatieplan het doorgaand verkeer buiten het stadscentrum houden. Dat geeft veel meer mogelijkheden naar inrichting van straten op mensenmaat in plaats van op maat van de auto. De vierde pijler is het parkeerbeleid waarbij langparkeren aan de rand wordt georganiseerd. In het centrum gaan we van ‘on street parking’ naar geclusterde ‘off street parking’ en buurtparkings. De ruimte die daardoor vrijkomt wordt benut voor laad- en loszones, fietsenstallingen maar ook voor ontharding. Op die manier wordt het stadscentrum groener en klimaatadaptief.”
Samen met het mobiliteitsplan werd ook het masterplan publieke ruimte goedgekeurd. Daarin staan materialenkeuzes en groenvoorziening beschreven om meer uniformiteit in het stadsbeeld te krijgen. Per type straat zijn de inrichtingselementen vastgelegd waaraan de ontwerpers zich moeten houden.
“Sint-Niklaas heeft op zijn grondgebied vijfhonderd straten, goed voor driehonderd kilometer weginfrastructuur,” weet Tim Verfaillie van de Dienst Projecten Openbaar Domein. “Omdat die vaak in uiteenlopende verhardingen zijn aangelegd, worden we bij herstellingen regelmatig geconfronteerd met materialen die nu niet meer beschikbaar zijn. Het materialenpallet voor nieuwe inrichtingen is daarom tegenwoordig beperkt. Zo gebruikten we in de stadskern roodbruine kleiklinkers met arduinen boordstenen. Met zulke hoogwaardige materialen in het centrum willen we de uitstraling van de stad vergroten.”
In de omgeving tussen station en Grote Markt liggen heel wat voorzieningen zoals het stadhuis, musea, scholen, de kunstacademie, de schouwburg en concertzaal De Casino. De herinrichting past volledig binnen de krijtlijnen van het Masterplan Publieke Ruimte. Miquel Pots van de Dienst Projecten Openbaar Domein begeleidde studiebureau Sweco bij het ontwerpproces: “Tijdens de vorige bestuursperiode kreeg de Stationsstraat een grondige herinrichting als belangrijke winkelstraat. Door in de omringende straten meer ruimte te geven aan fietsers en voetgangers, wil het stadsbestuur een injectie geven aan het winkelkerngebied. Het oorspronkelijke idee om de voetpaden te verbreden en te vernieuwen is uiteindelijk uitgegroeid tot een volledige herinrichting volgens het shared space-principe met een gelijkgrondse aanleg waarin de parkeerruimte werd gereduceerd. Fase 1 en 2 ten westen van de Stationsstraat zijn intussen uitgevoerd. Het gaat om de Broodstraat, Collegestraat, Paul Snoekstraat, Casinostraat, Richard Van Britsomstraat, Schouwburgplein en in 2025 volgt de Boonhemstraat na de bouwwerken aan de H. Familie school. De stadsadministratie maakte zelf het ontwerp voor fase 3 en 4 ten oosten van de Stationsstraat, het gaat over de volgende straten: De Prins Albertstraat, het Regentieplein, de Zamanstraat en de Dr. Verdurmenstraat. De heraanleg van de Prins Albertstraat start in het najaar van 2023.”
“De Broodstraat is ingericht als fietsstraat, de Collegestraat, Richard Van Britsomstraat en de Paul Snoekstraat kregen van gevel tot gevel een gelijkgrondse herinrichting in Authentica Dakota-kleiklinkers van wienerberger. Waar er parkeerplaatsen behouden bleven, zijn die uitgevoerd in waterpasserende Passaqua Eros-kleiklinkers. “De afwatering gebeurt zoveel als mogelijk naar de waterpasserende parkeervakken en naar de groenzone,” vertelt Miquel Pots. “Bomen krijgen ondergronds veel wortelruimte in de boombunkers met daaronder een vat waaruit de boom capillair water onttrekt. Om maximale waterinfiltratie toe te laten, zijn de dakafvoeren hierop aangesloten en er is een overloop naar de riolering geplaatst. Er was een intensieve samenwerking met de nutsmaatschappijen noodzakelijk om dat te kunnen combineren met ondergrondse nutsleidingen.”
Miquel Pots: “In de Van Britsomstraat zijn er wel wat scholen. De straat had een klassiek profiel: een rijbaan met een parkeerstrook en aan weerszijden een voetpad. De verbetering van de verkeersveiligheid in deze straten kreeg de hoogste prioriteit bij de herinrichting.”
“In deze schoolomgeving krijgen fietsers en voetgangers alle ruimte en is er veel plaats voor groen. De auto is te gast en moet zich aanpassen aan de zachte weggebruiker,” licht Tim Verfaillie toe. “Het stadscentrum is een zone 30 en sommige straten zijn voetgangersgebied of woonerf,” vult Jurgen Goeminne aan.
“De Van Britsomstraat is een schoolstraat die bij het begin en einde van de schooltijd wordt afgesloten. Door de hoge concentratie van scholen verplaatsen zich dagelijks duizenden kinderen en jongeren door deze straten. Het stadsbestuur maakte daarom een radicale keuze om de veiligheid van de zachte weggebruiker voorop te stellen. Omdat de normen voor een woonerfinrichting stringent zijn, werken we vaak liever met een autoluwe zone 30 of voetgangersgebied.”
Miquel Pots: “Naast verhardingen doet het Masterplan Publieke Ruimte ook uitspraken over het gewenste straatmeubilair. Dat komt hier tot uiting in de keuze van zitbanken en zitranden rond de verhoogde plantvakken. Verlichting en armaturen zijn per straattype aangepast in functie van de beleving.”
Wie in de heringerichte straten rondwandelt, merkt meteen de grote diversiteit aan geveltuinen. Langs blinde muren zijn leiconstructies aangebracht voor klimplanten. Miquel Pots: “De stad liet samen met de straatinrichting kleine geveltuinen aanleggen bij mensen die dat wensten. Daarnaast kwamen er ook grote geveltuinen bij scholen en stadsgebouwen. De parkeerplaatsen van de kunstacademie worden een klein parkje waarvoor we subsidies kregen via Operatie Perforatie.”
“Net als bij de opmaak van het mobiliteitsplan en de verkeerscirculatieplannen, hebben we ook op niveau van de straatinrichting sterk ingezet op participatie,” vertelt Jurgen Goeminne. “Binnen vastgelegde principes zoals meer groen en fietsenstallingen, konden bewoners mee nadenken over de concrete inrichting. Dat kwam het ontwerp zeker ten goede. Zo waren bewoners vragende partij voor nog meer groen in de straat in ruil voor bewonersparkeren in een off street parking.”
Miquel Pots: “De kwaliteitsinjectie die we met fase 1 en 2 hebben kunnen doorvoeren, helpt om mensen te overtuigen om in fase 3 en 4 dezelfde inrichtingsprincipes te gaan toepassen. Zij zien in de praktijk dat de nieuwe situatie beter is.”
Artikel uit het tijdschrift PUBLIEKE RUIMTE
Registreer en we houden u op de hoogte van de laatste nieuwtjes en bijkomend advies.
