Circulair bouwen

Om het grondstoffenverbruik te beperken, de CO2-uitstoot te reduceren en de milieu-impact en afvalberg te verminderen, zet de bouwsector steeds meer in op circulair bouwen. Zo wil de sector een gesloten kringloop creëren waarin materialen voortdurend kunnen worden hergebruikt of gerecycleerd. Voor Wienerberger is dat niet nieuw, integendeel. Hoewel klei, de basisgrondstof voor keramische bouwmaterialen, ruim voorradig is, besteedt Wienerberger veel aandacht aan de herbruikbaarheid en recyclage van zijn eindproducten. Op een werf van de sociale huisvestingsmaatschappij Wonen Regio Kortrijk wordt dat momenteel mooi geïllustreerd.
 

Doelgerichte oplossingen

Zoals gebruikelijk ontwikkelt Wienerberger uitsluitend oplossingen die technisch betrouwbaar zijn en aannemers, architecten en bouwheren niet voor uitdagingen stellen of hen beperkingen opleggen. De oplossingen beantwoorden uiteraard ook aan alle wettelijke en andere vereisten die de overheid oplegt. Verder zijn ze kostenoptimaal en vergen ze geen esthetische toegevingen.

Bouwproducten moeten voor Wienerberger ook duurzaam zijn, met een lange levensduur en een minimaal onderhoud. Hoe langer hun levenscyclus, hoe geschikter de producten zijn voor hergebruik en hoe meer cycli ze kunnen doorlopen.

Hergebruik van kleipannen en kleiklinkers

Als gevelbekleding of dakbedekking lenen kleipannen zich perfect voor hergebruik. Ze gaan heel lang mee en behouden al die tijd hun functionele en esthetische kwaliteiten. Omdat ze demontabel worden geplaatst, kunnen ze vlot weer worden weggenomen en een evenwaardige nieuwe bestemming krijgen. Modulaire afmetingen zorgen ervoor dat oude en nieuwe keramische materialen gemakkelijk kunnen worden gecombineerd.

Het bovenstaande geldt ook voor kleiklinkers. Dankzij hun speciale kleisamenstelling en hoge baktemperatuur hebben ze een extra lange levensduur van meer dan 125 jaar. Ze zijn 100% kleurvast en ontwikkelen in de loop der jaren een mooi patine.

Circulair gevelmetselwerk

Ook bakstenen hebben een robuust karakter en een lange levensduur. Om hergebruik mogelijk te maken, kunnen als metselspecie geschikte kalkmortels worden gebruikt die achteraf gemakkelijk te scheiden zijn van de stenen. Zo kunnen de keramische stenen zonder verlies worden gerecupereerd in nieuw metselwerk. De voordelen spreken voor zich. Aannemers kunnen de vertrouwde keramische producten op de gekende manier blijven verwerken. Bouwheren en ontwerpers behouden hun keuzevrijheid. Kortom, circulair bouwen heeft geen impact op de kostprijs, de kwaliteit of de esthetische mogelijkheden.

Naast circulair gevelmetselwerk beschikt Wienerberger over ClickBrick, een demontabel gevelsysteem waarmee gevelstenen op een droge manier worden gestapeld. De mechanische verbindingen maken dat de aannemer de gevelstenen achteraf probleemloos weer kan wegnemen en elders inzetten, zonder dat er materiaal en grondstoffen verloren gaan.

Recyclage

Als keramisch materiaal, veelal na meerdere levenscycli, uiteindelijk niet meer herbruikbaar is, kan het worden vermalen en voor 100% als grondstof worden ingezet voor de productie van nieuwe keramische materialen. Bij Wienerberger wordt het bakafval en het fabriekssteenpuin vandaag al hoogwaardig gerecycleerd. Daarnaast onderzoekt de fabrikant van keramische materialen of het die recyclage kan uitbreiden naar slooppuin. Dat laatste kan dan op termijn uitgroeien tot een volledig nieuwe bron van grondstoffen.

Voorbeeldwerf

Op een werf van de sociale huisvestingsmaatschappij Wonen Regio Kortrijk toont Wienerberger momenteel enkele circulaire toepassingen. Op de site Tuighuisstraat worden 18 bestaande woningen selectief gesloopt en vervangen door 31 nieuwe units die zijn toegesneden op diverse vormen van wonen en werken, goed voor een totale bebouwing van 3.685 m². Ontwerper van het project is het Gentse architectenbureau maker, dat de opdracht verwierf via een architectuurwedstrijd. “Voor alle ingrepen staat het concept circulariteit centraal”, aldus ingenieur-architect Lieven De Groote, vennoot van maker. “Bovendien is het project op verschillende schalen circulair.”

Op schaal van de buurt versterken de architecten via een participatief traject de bestaande sociale structuren en vergemakkelijken zij zo de sociale integratie, ook als de wijk in de toekomst verder evolueert. Op schaal van het perceel herstellen de architecten de relatie met de groene omgeving van 3.100 m² en introduceren zij een mix aan woonvormen die tegemoet komen aan een brede waaier van gebruikersnoden en -profielen. Op schaal van de gebouwen staan de aanpasbaarheid aan andere gebruikers en nieuwe manieren van gebruik voorop.

Op schaal van de bouwcomponenten en constructieve details tot slot worden tijdens de sloop 100 jaar oude gevelstenen en kleipannen maximaal gerecupereerd en mee ingezet als materiaal voor de nieuwe woonunits.

Daarnaast zal de aannemer traditioneel metselwerk met een kalkmortel toepassen waarmee de gevelstenen achteraf perfect recupereerbaar blijven. Wie het resultaat van dergelijk gevelmetselwerk wil bekijken, kan nu al terecht in een begeleidingscentrum voor personen met een sensoriële beperking in Oostkamp. Daar koos ingenieur-architect Gino Debruyne namelijk voor een gelijkaardige mortel om het gebouw aanpasbaar te maken aan een mogelijke toekomstige functiewijziging.