De Escher Gallery van Kanaal in Wijnegem staat synoniem voor spraakmakende tentoonstellingen. Een van hun meest opmerkelijke exposities van de laatste jaren was die met de baksteensculpturen van Per Kirkeby, de veelzijdige Deense kunstenaar die in mei 2018 overleed. Voor deze expo kon Kanaal rekenen op de steun van Wienerberger.
Per Kirkeby (1938-2018) was van opleiding geoloog, maar frequenteerde in de jaren ’60 de befaamde Ex (‘experimental art’) School van Kopenhagen, opgericht als alternatief voor de toen wat stoffige kunstacademie. Tijdens die jaren raakte hij vertrouwd met de Amerikaanse minimal art waarin artiesten als Donald Judd en Sol Lewitt de lijnen uitzetten. Die kunststroming zou zijn werk blijvend beïnvloeden. Kirkeby noemde zichzelf in eerste instantie schilder en verwierf internationale renommee met zijn kleurrijke, dikwijls aan geologische structuren refererende doeken. Maar evengoed was hij een beeldhouwer, filmmaker, schrijver en (amateur)architect, die vandaag minstens even bekend is omwille van zijn geometrische architectonische sculpturen in baksteen.
In 1965 pakte Kirkeby uit met zijn eerste sculpturen in baksteen, die toen nog werden tentoongesteld in musea. Het keramische materiaal bood hem de gelegenheid om, met een grondstof die voor hem als geoloog een rijke waaier aan betekenissen in zich droeg, te ontsnappen aan het strikte streven naar autonome abstractie van de minimal art. Na zijn kunstopleiding verdiepte hij zich in de essentie van de architectuur. Zo bestudeerde hij in Mexico de Maya-bouwwerken, doorgrondde hij de gotische en Romeinse architectuur en bewonderde hij het werk van onder meer Frank Lloyd Wright, Hendrik Berlage, Hans Poelzig en Gunnar Asplund. Zelf noemt hij de Grundtvigskerk in Kopenhagen van architect P.V. Jensen-Klint, gesitueerd in de buurt waar hij opgroeide, als een modelvoorbeeld van architectuur en de bron van zijn voorliefde voor baksteen. Ook de wijken met sociale woningen uit de jaren ’30 en ‘40 in die buurt vormen volgens hem het hoogtepunt van de minimalistische Deense architectuur.
Verwonderlijk is het dan ook niet dat hij op zeker ogenblik de stap zet naar heuse constructies in baksteen en metselwerk, die een plek vinden op het openbare domein. Met deze muren, torens, labyrinten en andere vormen injecteert hij het abstracte minimalisme met kunstuitingen die verwijzen naar archetypische architectuurvormen en zo een heuse lieu de mémoire worden, vol connotaties en instapmogelijkheden voor het persoonlijke verhaal van de passant.
Opvallen is daarbij allerminst zijn boodschap, want op Documenta 7 (Kassel, 1982) loopt menig kunstliefhebber zijn ‘elektriciteitscabine’, discreet opgesteld in een park, voorbij zonder te beseffen dat het bouwsel deel uitmaakte van de expositie. Zijn baksteensculpturen, waarin velen een sterke affiniteit herkennen met de architectuur van Peter Zumthor, zijn ook terug te vinden in het Middelheimpark, waar een gemetseld labyrint staat, en in het park van het Kröller-Müller museum op de Hoge Veluwe.
De tentoonstelling van Per Kirkeby in de Escher Gallery (Kanaal), een brute, industriële voormalige stockageruimte waarin hoge trappen en de uitsnijdingen van graansilo’s de sfeer en het beeld bepalen, kwam tot stand in samenwerking met de nalatenschap van Per Kirkeby, Galleri Susanne Ottesen (Kopenhagen), Arne Fremmich en jsvc Projects/Londen.
Kunstliefhebbers konden er rondlopen in de Nordhorn (1991), een werk dat 8,5 b x 8,5 d x 3 h meter groot is. Het bestaat uit acht cilinders, gegroepeerd rondom een centrale kern die vanuit de cilinders bereikbaar is. Tijdens de tocht konden bezoekers ervaren hoe het spel van licht en schaduw en van mysterieuze geslotenheid en frêle doorgang de zintuigen aanscherpen. Verder waren er vier werken te zien uit de periode 1982-1989, die sinds hun creatie niet meer werden geëxposeerd, en een werk dat Kirkeby speciaal concipieerde voor het dakterras van de Hayward Gallery (Londen). Alle werken zijn uitgevoerd in Terca Basia Paepesteen.
De grote sculptuur 'Nordhorn' kan nog bezichtigd worden tot en met 19 september 2020. De Escher Gallery kan bezocht worden op donderdag, vrijdag en zaterdag van 14u tot 17u; liefst op afspraak. Meer info is te vinden op de website.
Registreer en we houden u op de hoogte van de laatste nieuwtjes en bijkomend advies.
